نمایندگان مجلس سقز و بانه از صدر مشروطیت تاکنون
عمر فاروقی
بیش از یکصد سال است که شهرستان های سقز و بانه نماینده مشترک دارند که فراوانی جمعیت و توسعه همه جانبه مستلزم اینست که هر کدام از سقز و بانه دارای یک نفر نماینده مستقل باشند.
راستش بر بنده معلوم نیست چند نفر و چه کسانی کتابی را که به اهتمام اینجانب چاپ و پخش شده و در واقع تاریخ مشروطیت و مشروطه خواهان در سقز می باشد و خاطرات مرحوم حاج محمد شریف نیلوفری مشهور به حاج حکیم از مجاهدین نامدار مشروطه می باشد مطالعه فرموده اند لاکن به استناد اقرار حاج حکیم عرض می کنم به محض اینکه محمد علی شاه قاجار به کمک اشغالگران و قزاقهای روسی مجلس شورای ملی در بهارستان را به توپ بست، وکلای مجلس و آزادی خواهان از تبریز و محله امیرخیز به رهبری ستارخان سردار و باقر خان سالاران ملی، مجاهدین و مشروطه خواهان را از هر سوی ایران جمع کرده و سازمان دادند و مجلسی را بنام دارالشورا در تبریز تشکیل دادند و مجاهدین نیز مشغول نبرد مسلحانه با طرفداران استبداد بودند که چون شاهزاده ابوالفتح میرزا سالارالدوله فرزند مظفرالدین شاه و برادر محمد علی شاه به کردستان و آذربایجان روی آورده بود جنگی تمام عیار بر مردم این سامان تحمیل شد و در سقز نیز یکصد و پنجاه نفر جوان رزمنده که آموزش دیده بودند در چهارچوب کمیته نجات ملی به رهبری قاضی ملا محمد عبدالکریم کوثر (شیخ الاسلام) و فرزندش میرزا عبدالصمد معتمدالدوله اقدام به مبارزه و حرکت به سوی تبریز کرده و از طرف ستارخان و باقر خان در شهرک گاوگان مورد استقبال قرار گرفته و وارد تبریز شدند.
از آن طرف نیز نیروهای سالارالدوله که تعداد شش هزار نفر بودند از سنندج و کرمانشاه و همدان به تهران حمله کردند لاکن نرسیده به تهران توسط فوج یپرم خان ارمنی با گلوله های توپخانه در هم شکسته و هر کدام به سوی فرار کردند و بالاخره با مجاهدت شهید آیت الله مدرس و سردار اسعد بختیاری و مجاهدین تبریز و کردستان احمد شاه قاجار بر تخت نشست و نیروهای روس اخراج و مجلس شورای ملی با سرفرازی و پیروزی مشروطه خواهان افتتاح شد و طبیعی است از سقز و بانه نیز یک نفر نماینده به تهران اعزام شد و متاسفانه پس از مدتی بیش از یکصد سال هنوز شهرستانهای سقز و بانه نماینده مشترک دارند در حالی که فراوانی جمعیت و توسعه همه جانبه مستلزم اینست که هر کدام از سقز و بانه دارای یک نفر نماینده مستقل باشند. اینک برای اطلاع عموم و کسانی که احتمالاً تحقیق می کنند اسامی نمایندگان این حوزه را به عرض می رسانم:
۱- مرحوم ملا عبدالعزیز صدرالعلماء مفتی، از مدرسین و علماء بزرگ منطقه مدت سه دوره از زمان احمد شاه تا پایان حکومت رضاشاه پهلوی نماینده بودند.
۲- حبیب الله محیط وکیل دادگستری و ساکن تهران به یاری چند نفر سقزی که در تهران پرونده دادگاه داشتند پایش به سقز باز شد و خود را کاندیدا کرد و یک دوره نماینده سقز و بانه بود.
۳- مرحوم محمد آقا عباسی دهبکری از مالکین بزرگ سقز بودند که در بلوای شهریور بیست، اموال و املاک او توسط محمد رشید خان بانه و عوامل او تصریف و غارت شد و خودش به تهران مهاجرت کرده و به دربار و ارتش شکایت کرد که حاصل آن پس از متلاشی شدن قوای مهاجمین و بیرون رفتن اشغالگران روسی از کشور، انتخاب به وکالت مجلس بود. ایشان چهار دوره ماینده مجلس بود تا اینکه به دستور محمد رضا شاه تا آخر عمر سناتور انتصابی بود.
۴- مرحوم قادر خان انوشیروانی از عشیرت فیض الله بیگی و مالکین سقز مدت یک دوره نماینده مجلس بود.
۵- مرحوم عبدالله خان ناهید (افتخارالسلطان) نویسنده و نقاش و از مالکین سلیمانکندی سقز که در زمان اشغال ایران مدتی هم حاکم و فرماندار سقز بود مدت ۳ دوره نماینده سقز و بانه در مجلس بودند.
۶- آقای عبدالله بدر صالحیان از کارمندان بانک کشاورزی پس از انتصاب محمد آقا عباسی به سناتوری، از سوی حزب ایران نوین مدت سه دوره نماینده سقز و بانه بودند.
۷- آقای ملا عبدالرحیم شیخ الاسلامی فرزند شیخ الاسلام بانه پس از بدر صالحیان و اواخر عمر رژیم پهلوی نماینده سقز و بانه بودند.
۸- پس از پیروزی انقلاب اسلامی آقای ملا علی خورمتائی با آراء مردم سقز و بانه نماینده مجلس شورای اسلامی شد.
۹- آقای ملا عبدالله سوری از روحانیون بانه پس از ملا علی خرمتائی دومین نماینده مجلس در زمان انقلاب اسلامی بود.
۱۰- آقای محمد علی پرتوی اهل بانه که در سقز بخشدار بودند در انتخابات شرکت کردند و ایشان مدت ۲ دوره نماینده سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی بودند.
۱۱- آقای محمد علی نعمت زاده در هنگام ریاست جمهوری جناب آقای رفسنجانی دو دوره نماینده سقز و بانه بودند.
۱۲- آقای فخرالدین حیدری از جوانان تحصیلکرده شهرستان بانه مدت دو دوره نماینده سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی بودند. وی یکی از جوانترین نمایندگان مجلس ایران بود.
۱۳- هم اکنون جناب آقای مهندس محسن بیگلری از جوانان خوشنام و از خانواده ای کشاورز و اهل بخش «تیله‌کو» با اکثریت آراء مشغول انجام وظایف نمایندگی سقز و بانه در مجلس شورای اسلامی می باشند.
لازم به توضیح است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی آقای مهندس فاروق کیخسروی به نمایندگی سقز و بانه انتخاب شدند که پس از رسیدگی شورای نگهبان، صلاحیت وی لغو و آقای ملا عبدالله سوری به مجلس رفت.
در چند دوره قبل از این نیز آقای دکتر خالد توکلی انتخاب شدند که پس از مدتها بحث و بررسی در شورای نگهبان سرانجام صلاحیت وی مورد تائید شورا قرار نگرفت و آقای صلاح الدین علایی اهل شهرستان سقز در انتخابات میان دوره ای به سمت نمایندگی انتخاب شدند.
منبع: کردپرس......شارنیوز
بۆ ئاگاداری هەمووخەلکی هولێر
.jpg)
